Φόρμα επικοινωνίας

Όνομα

Ηλεκτρονικό ταχυδρομείο *

Μήνυμα *

Καρυώτισσα: Το κεφαλοχώρι της περιοχής με την επίπεδη ρυμοτομία


Η Καρυώτισσα είναι χωριό του δήμου Πέλλας και βρίσκεται σε απόσταση 10 χλμ. δυτικά των Γιαννιτσών και 30 χλμ. ανατολικά της Έδεσσας.  Με πληθυσμό 2.087 κατοίκους (απογραφή του 1991) ήταν το μεγαλύτερο χωριό του νομού Πέλλας. Τα τελευταία χρόνια όμως παρατηρείται μείωση του πληθυσμού. 
Επί Τουρκοκρατίας δημιουργήθηκε ένας μικρός οικισμός κατά το 15ο αιώνα που εξυπηρετούσε τις ανάγκες του αγροκτήματος (τσιφλικιού) που δημιουργήθηκε, από τους απογόνους του Γαζή Εβρενός. Κατά τον 20ό αιώνα είναι ένας μικρός οικισμός 12 χριστιανικών οικογενειών και 8 τσιγγανικών μουσουλμανικών. 
Ο οικισμός ήταν κτισμένος στη βόρεια όχθη της λίμνης των Γιαννιτσών, 4 χλμ. νότια του σύγχρονου χωριού. Η τοποθεσία χαρακτηρίζονταν από 3 λόφους ύψους 20 μέτρων και 4 επαύλεις των γαιοκτημόνων του τσιφλικιού. Σήμερα σώζεται ο πύργος μίας εκ των επαύλεων. 
Στην παλαιά Καρυώτισσα λειτούργησε τόσο Ελληνικό, όσο και Βουλγαρικό σχολείο κατά τη διάρκεια του Μακεδονικού αγώνα. Μέρος των κατοίκων ασπάστηκε την εξαρχία, αλλά οι συνεχείς συγκρούσεις οδήγησαν στη ραγδαία μείωση, ιδίως του χριστιανικού πληθυσμού. 
Με τη Συνθήκη της Λωζάνης το 1923, οι μουσουλμάνοι προσέφυγαν στην Τουρκία, ενώ στην Καρυώτισσα εγκαταστάθηκαν πρόσφυγες από το Νεοχώρι της Ανατολικής Θράκης. Την εποχή αυτή δημιουργήθηκε και ο οικισμός στην σημερινή τοποθεσία. 
Το 1935 με την αποξήρανση της λίμνης των Γιαννιτσών δόθηκε λύση στο πρόβλημα των ακτημόνων αγροτών. Σήμερα αποτελεί κεφαλοχώρι της περιοχής. 

Η Παλαιά Καρυώτισσα βρισκόταν στις όχθες της λίμνης των Γιαννιτσών, σε απόσταση 5χλμ νοτιότερα από τη σημερινή θέση του χωριού. Η Καρυώτισσα ήταν η έδρα της κοινότητας Καδίνοβου από τις 28-6-1918. Στο χωριό τότε κατοικούσαν περίπου 50 οικογένειες με πληθυσμό 293 κατοίκους, σύμφωνα με την απογραφή του 1920. Η αυτάρκεια ήταν το κύριο χαρακτηριστικό της ζωής τους. Ασχολούνταν με τη γεωργία και την κτηνοτροφία, ενώ το άφθονο κυνήγι που τους πρόσφερε ο βάλτος, όπως και η ξυλεία του γειτονικού δάσους, κάλυπταν τις βασικές ανάγκες τους. Στο χωριό αίσθηση προκαλούσαν τρεις λόφοι ύψους 20 μέτρων, τους οποίους οι Οθωμανοί χρησιμοποιούσαν σαν παρατηρητήρια, και τέσσερις κουλέδες (επαύλεις), από τους οποίους μόνο ο ένας σώζεται μέχρι σήμερα.

Μετά και την κατοχή από τους Γερμανούς, ο εκσυγχρονισμός της Καρυώτισσας ήταν συνεχής και με 1798 κατοίκους το 1961 αποτέλεσε το διοικητικό κέντρο της περιοχής.
Τον Ιούλιο του 1924 εγκαταστάθηκαν στην τοποθεσία του σημερινού χωριού πρόσφυγες από το Νεοχώρι της Επαρχίας Ζέρκου της Ανατολικής Θράκης, σύμφωνα με όσα καθόριζε η συνθήκη της Λωζάνης (1923) περί ανταλλαγής πληθυσμών μεταξύ Ελλάδας-Τουρκίας. 
Τόσο η ζωή τους στο Νεοχώρι, όσο και η οδύσσεια των ξεριζωμένων Θρακιωτών περιγράφονται εξαίσια στο βιβλίο "1924-1999, 75 Χρόνια Κοινότητας Νέας Καρυώτισσας", που εκδόθηκε από τον Πολιτιστικό Σύλλογο του χωριού. Οι συνθήκες που συνάντησαν οι 850 περίπου πρόσφυγες στο βαλτώδες αυτό μέρος ήταν τραγικές. Η απαλλαγή του τόπου από την ελονοσία, που έγινε με την αποξήρανση της λίμνης το 1935, συνέβαλε στην αύξηση της γεννητικότητας, και έδωσε τη δυνατότητα στους κατοίκους του χωριού να αποκτήσουν νέα και εύφορη γη.
Μετά και την κατοχή από τους Γερμανούς, ο εκσυγχρονισμός της Καρυώτισσας ήταν συνεχής και με 1798 κατοίκους το 1961 αποτέλεσε το διοικητικό κέντρο της περιοχής, με αστυνομικό σταθμό, ταχυδρομείο και αγροτικό ιατρείο.

Η Εγνατία Οδός, ο κεντρικός άξονας Θεσσαλονίκης-Εδέσσης, διασχίζει το χωριό. Στη νότια πλευρά της Εγνατίας οδού, στο κέντρο του χωριού, βρίσκεται η πλατεία του, με καταπράσινους κήπους και δέντρα. Καφετέριες, εστιατόρια, καφενεία, ταβέρνες και κάθε είδους εμπορικά μαγαζιά είναι διάσπαρτα κατά μήκος του δρόμου, προσφέροντας στους ταξιδιώτες ιδανικό μέρος για ξεκούραση και ανεφοδιασμό.
Στην πλατεία δεσπόζει το διώροφο κτίριο της κοινότητας, στο ισόγειο του οποίου, στεγάζονται το ιατρείο και τα γραφεία του ΤΟΕΒ. Δίπλα του βρίσκονται το κτίριο, όπου στεγαζόταν μέχρι πριν λίγα χρόνια ο Αστυνομικός Σταθμός Καρυώτισσας, και το κτίριο του Πολιτιστικού Συλλόγου "Ακρίτες". 
Απέναντι, βρίσκεται το ταχυδρομείο, ενώ στο τέλος της πλατείας, κάτω από τη σκιά ενός πλατάνου, είναι πάντα σταθμευμένα τα ταξί. 
Στην είσοδο του χωριού απαντάται το Πειραματικό Γυμνάσιο Καρυώτισσας με αξιόλογη βιβλιοθήκη και στη συνέχεια το παρεκκλήσι της Αγίας Παρασκευής. Ο δρόμος στα αριστερά οδηγεί στο Δημοτικό Στάδιο Καρυώτισσας, έδρα της ποδοσφαιρικής ομάδας ΑΕΚ Καρυώτισσας. 
Η εκκλησία της Κοιμήσεως της Θεοτόκου και το Δημοτικό Σχολείο είναι λίγα μέτρα νοτιότερα του κεντρικού δρόμου. Εντύπωση προκαλεί στους επισκέπτες η ρυμοτομία του χωριού, καθώς όπως χαρακτηριστικά αναφέρουν "όλα είναι επίπεδα και όλοι οι δρόμοι κάθετοι μεταξύ τους".

Πρόεδρος της Τοπικής Κοινότητας Καρυώτισσας είναι ο Γιάννης Χατζής.

Ο πιλότος που «χάθηκε» σε προγραμματισμένη πτήση- Βιογραφικό Σημείωμα Ευάγγελου Ατματζάκη

Γεννήθηκε το 1959 στην Καρυώτισσα.
Εισήλθε στη Σχολή Ικάρων το Σεπτέμβριο του 1978 και αποφοίτησε το  Μάιο του 1982  με το βαθμό του ανθυποσμηναγού.
Σκοτώθηκε, όταν σε προγραμματισμένη πτήση με αεροσκάφος F-4E της 337 Μοίρας Παντός Καιρού της 110 Πτέρυγας Μάχης (Λάρισα), στο οποίο επέβαινε ως συγκυβερνήτης με κυβερνήτη τον Σμηναγό Χρηστίδη Βασίλειο, εκτελώντας άσκηση χαμηλών αναχαιτίσεων νύχτας, το αεροσκάφος κατέπεσε και συνετρίβη  στη θαλάσσια περιοχή της νήσου Ψαθούρας, στις 22 Ιανουαρίου 1987.

kariotisa1
Share on Google Plus

    Blogger Comment
    Facebook Comment

0 comments:

Δημοσίευση σχολίου

Μη διστάσετε να προσθέσετε σχόλια στο δημοσίευμα που σας ενδιαφέρει.

Η εφημερίδα karatzova.com ενθαρρύνει τη δημόσια έκφραση των αναγνωστών της εφόσον τηρούνται οι βασικοί κανόνες δημοσιότητας που ορίζουν οι ελληνικοί νόμοι. Τα σχόλια εκφράζουν αποκλειστικά τον εκάστοτε σχολιαστή.